جرثقیل ها، غول های فولادی که آسمان را به تسخیر خود درآورده‌اند، نقشی حیاتی در صنایع مختلف ایفا می‌کنند. از جابه‌جایی ستون های عظیم در پروژه های ساختمانی گرفته تا بارگیری و تخلیه کشتی ها در بنادر، این ماشین های قدرتمند بازوی توانمندی برای بشر محسوب می‌شوند. اما کار با این غول های فلزی ظرافت ها و پیچیدگی های خاص خود را دارد. تسلط بر اهرم ها، دکمه ها و ظرافت های حرکتی جرثقیل، نیازمند آموزش اصولی و تجربه‌ی کافی است. در این مقاله، سفری به دنیای آموزش کار با جرثقیل ها خواهیم داشت و شما را به طور کامل با اصول آموزش کار با آن‌ها آشنا خواهیم کرد.
مرحله اول: از ایمن بودن جرثقیل مطمئن شوید
جرثقیل ها ابزاری حیاتی در بسیاری از صنایع هستند، اما کار با آن‌ها خطرات ذاتی را به همراه دارد. تضمین ایمنی جرثقیل برای جلوگیری از حوادث و محافظت از جان کارگران و افراد حاضر در محل ضروری است. شما برای این که بدانید جرثقیل چگونه کار می کند و همچنین برای آموزش دیدن باید از ایمن بودن آن مطمئن شوید. اطمینان از ایمنی جرثقیل به شما کمک می‌کند تا یک محیط کاری ایمن و کارآمد ایجاد کنید.
نکات قبل از استفاده از جرثقیل
قبل از هر بار استفاده از جرثقیل، یک بازرسی کامل بصری انجام دهید. به دنبال هرگونه آسیب، فرسودگی یا نقصی باشید که می‌تواند بر عملکرد جرثقیل تأثیر بگذارد. در کل باید گفت شما باید با بازرسان ایمنی به طور فعال همکاری کنید و از تمام مجوزها و گواهینامه‌های لازم برخوردار باشید. مطابق با دستورالعمل‌های سازنده، بازرسی‌های روزانه، هفتگی و ماهانه را انجام دهید. بازرسی فنی جرثقیل باید شامل بررسی مواردی مانند سطوح روغن، ترمزها، سیم بکسل‌ها و قلاب‌ها باشد. اطمینان حاصل کنید که تمام بازرسی‌ها و تعمیرات به درستی مستند شده‌اند.
نکات حین استفاده از جرثقیل
اپراتورهای جرثقیل باید آموزش مناسب دیده باشند و مجوز کار با نوع خاصی از جرثقیل را که استفاده می‌کنند، داشته باشند. قبل از بلند کردن هر بار، یک برنامه بلند کردن دقیق تهیه کنید. این برنامه باید شامل وزن بار، شعاع و ارتفاع بلند کردن و محل قرارگیری جرثقیل باشد. در گام بعدی از یک سیستم سیگنال‌دهی واضح و استاندارد برای برقراری ارتباط بین اپراتور جرثقیل و سایر پرسنل استفاده کنید. مطمئن شوید که محل کار عاری از خطرات مانند خطوط برق، موانع و سطوح ناهموار است. دقت کنید که بار را به طور ایمن و مطابق با دستورالعمل‌های سازنده بارگیری و تخلیه کنید. هنگام حمل بار، از حداکثر ظرفیت جرثقیل تجاوز نکنید. مراقب باشید که بار را بیش از حد بلند نکنید یا بیش از حد دور نچرخانید. نهایتا در شرایط آب و هوایی نامناسب مانند باد شدید، باران یا برف شدید از جرثقیل استفاده نکنید.
با رعایت این نکات کلیدی، می‌توانید از ایمنی جرثقیل اطمینان حاصل کرده و از خطرات و حوادث در محل کار جلوگیری کنید. به خاطر داشته باشید که ایمنی باید همیشه اولویت اصلی باشد.
مرحله دوم: اپراتور جرثقیل باید چه شرایطی داشته باشد
هدایت جرثقیل پیچیدگی‌هایی دارد که فقط از عهده اپراتورهای ماهر و کارآزموده بر می‌آید. به همین دلیل حین آموزش کار با جرثقیل، آشنایی با شرایط لازم برای اپراتور جرثقیل شدن هم اهمیت دارد تا شما بتوانید در این شغل پرمسئولیت فعالیت کنید. در ادامه برخی از شرایط مهم اپراتور جرثقیل را بیان می‌کنیم.
کار با جرثقیل نیازمند قدرت بدنی، چابکی و تعادل مناسب است. اپراتور باید از حس بینایی و شنوایی دقیق برای رصد محیط و دریافت دستورات برخوردار باشد. تمرکز بالا، حافظه قوی، قدرت تصمیم‌گیری سریع و توانایی کار تحت فشار از جمله الزامات روانی این شغل محسوب می‌شود.
آشنایی با انواع ماشین جرثقیل، تسلط بر سیستم‌های هیدرولیک و پنوماتیک، دانش علائم و هشدارهای جرثقیل و شناخت کامل قطعات و اجزای آن از جمله مهارت‌های فنی مورد نیاز این شغل است. همچنین کنترل دقیق اهرم‌ها و دکمه‌ها برای جابه‌جایی ظریف بار الزامی است. اپراتور جرثقیل باید در شرایط پرچالش و پراسترس تمرکز خود را حفظ کند. علاوه بر این او باید در مواقع چالش برانگیز، با حفظ آرامش، بهترین راه حل را برای جابه‌جایی ایمن بار پیدا کند.
جرثقیل‌رانی غالبا به صورت تیمی انجام می‌شود و تعامل و هماهنگی با دیگر اعضا کلیدی است. تسلط بر زبان رمزی جرثقیل‌رانی برای درک دستورات و هشدارها ضروری است. اپراتور جرثقیل باید از توانایی برقراری ارتباط موثر باسیگنال‌دهنده و سایر افراد حاضر در محل کار برخوردار باشد. اخذ گواهینامه‌های معتبر مربوط به کار با جرثقیل از جمله الزامات قانونی و بدیهی این شغل است.
مرحله سوم: آگاه بودن از شرح وظایف اپراتور جرثقیل
برای این که بدانید یک جرثقیل چگونه کار می کند دانستن وظایف اپراتور بسیار مهم است. مسئولیت‌های یک اپراتور جرثقیل فراتر از هدایت صرف جرثقیل است. این شغل شامل وظایف متعددی می‌شود که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
- بازرسی پیش از شروع کار: اپراتور موظف است قبل از هر نوبت کار، وضعیت جرثقیل، اتصالات، سیم بکسل‌ها و سیستم‌های ایمنی را به دقت بررسی کند.
- محاسبه ظرفیت بار: اپراتور باید با توجه به ظرفیت جرثقیل و شرایط محیطی، وزن مجاز بار را تعیین کند.
- آماده‌سازی محل: اپراتور باید محل استقرار جرثقیل را از نظر صاف و هموار بودن و عدم وجود مانع بررسی کند.
- اتصال بار: اپراتور با استفاده از علائم و هماهنگی با کمک‌ران، بار را به طور صحیح و ایمن به قلاب جرثقیل متصل می‌کند.
- جابه‌جایی بار: اپراتور با ظرافت و دقت، بار را با استفاده از اهرم‌ها و دکمه‌ها جابه‌جا می‌کند.
- رعایت مسائل ایمنی: اپراتور موظف است در تمام مراحل کار، اصول ایمنی را به طور کامل رعایت کند و از انجام هرگونه مانور خطرناک یا خارج از ظرفیت جرثقیل خودداری کند.
- نگهداری و تعمیرات جزئی: اپراتور باید با انجام روغن‌کاری، تنظیمات جزئی و گزارش‌دهی خرابی‌ها، در حفظ و نگهداری جرثقیل کوشا باشد.
- انجام ثبت و گزارشات: اپراتور موظف است سوابق مربوط به هر عملیات جابه‌جایی، از جمله نوع و وزن بار، محل بارگیری و تخلیه و هرگونه اتفاقی که در حین کار رخ داده است را ثبت و به مسئولین مربوطه ارائه دهد.
مرحله چهارم: اپراتور در مرحله آغاز کار باید چه کنترل هایی را چک کند؟
در حین آموزش کار با جرثقیل، اپراتور با این که باید چه کنترل‌هایی را چک کند هم آشنا می‌شود.
- کنترل ظاهری: قبل از هر بار استفاده، بدنه جرثقیل، بوم، زنجیرها، قلاب‌ها و اتصالات را به دقت از نظر هرگونه ترک خوردگی، ساییدگی یا نقص بررسی کنید.
- بررسی سطوح سیالات: روغن هیدرولیک، مایع خنک کننده و سوخت را مطابق دستورالعمل سازنده چک کنید و در صورت نیاز به حد مجاز برسانید.
- لاستیک‌ها: باد و سلامت تایرها را به طور کامل بررسی کنید.
- تست سیستم‌های ایمنی: عملکرد صحیح ترمزها، بوق، چراغ‌ها، سیستم‌های هشدار دهنده و سایر تجهیزات ایمنی را تست کنید.
- محیط کار: از استحکام و تراز بودن سطح زمین اطمینان حاصل کنید. موانع و خطوط برق را شناسایی و از آن‌ها فاصله بگیرید.
- وزن و ابعاد: از وزن دقیق و ابعاد بار و همچنین نقطه اتصال مناسب آن به جرثقیل مطلع شوید.
- شرایط بار: نوع بار (جامد، مایع، مذاب و غیره) و شرایط خاص حمل و نقل را در نظر بگیرید.
- تجهیزات جانبی: در صورت نیاز از اسلینگ، قلاب و سایر تجهیزات مناسب برای اتصال بار به جرثقیل استفاده کنید.
- آشنایی با پنل کنترل: محل و عملکرد تمام دکمه‌ها، اهرم‌ها و نشانگرها را به دقت شناسایی کنید.
- تست عملکرد کنترل‌ها: به آرامی و با احتیاط، هر یک از کنترل‌ها را به صورت جداگانه حرکت دهید و از عملکرد صحیح آن‌ها مطمئن شوید.
- تنظیمات بار و محدوده حرکت: ظرفیت بار مجاز و محدوده حرکات مجاز بوم و بازو را مطابق با دستورالعمل سازنده و شرایط کار تنظیم کنید.
مرحله پنجم: نکات ایمنی کار با دستگاه جرثقیل
کار با جرثقیل خطرات خاص خود را به همراه دارد. غفلت از نکات ایمنی و عدم تسلط بر فنون کار با این دستگاه‌ها می‌تواند منجر به حوادث ناگوار و جبران‌ناپذیری شود. بنابراین حین آموزش کار با جرثقیل حتما به نکات ایمنی زیر که بیان کرده‌ایم اهمیت دهید.
توجه کامل به کار، عدم انجام چند کار به طور همزمان و پرهیز از هرگونه حواس‌پرتی از مهم‌ترین الزامات ایمنی در کار با جرثقیل است. هرگز بار بیش از حد ظرفیت جرثقیل را بلند نکنید. جداول ظرفیت مجاز را به دقت مطالعه و رعایت کنید. حتما از اتصالات و تجهیزات مناسب برای مهار بار استفاده کنید و از جابه‌جایی بارهای ناپایدار یا غیراستاندارد خودداری کنید. در هنگام بلند کردن یا جابه‌جایی بار، از ایستادن یا تردد در زیر یا نزدیک بار و همچنین در محدوده چرخش جرثقیل خودداری نمایید.
به علائم و هشدارهای مربوط به محدودیت‌های ارتفاع، وزن و خطرات احتمالی در محل کار دقت کنید. همواره از تجهیزات ایمنی مانند کمربند ایمنی، کلاه ایمنی و کفش‌های مناسب استفاده کنید. هرگز با جرثقیل معیوب یا ناامن کار نکنید و عیوب مشاهده شده را به مسئولین مربوطه گزارش دهید. طبق دستورالعمل سازنده، جرثقیل را به طور دوره‌ای توسط افراد متخصص بازرسی و سرویس کنید. دقت داشته باشید که گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی و اخذ گواهینامه‌ی معتبر، ضامن ارتقای مهارت و دانش شما در زمینه کار با جرثقیل خواهد بود.
کلام پایانی
بنابراین به یاد داشته باشید که ایمنی، مهم‌ترین اصل در کار با جرثقیل است. با رعایت دقیق نکات ایمنی و انجام وظایف خود به طور مسئولانه، می‌توانید به عنوان یک اپراتور جرثقیل ماهر و کارآمد، نقشی ارزشمند در صنعت ایفا کنید.
دیدبان سنجش امیرکبیر با بهره‌گیری از مجرب‌ترین متخصصان و به‌کارگیری تجهیزات پیشرفته، طیف گسترده‌ای از خدمات بازرسی و صدور گواهی سلامت را در زمینه‌های مختلف مانند بازرسی جرثقیل ارائه می‌دهد. همین امروز با ما تماس بگیرید و از خدمات شرکت دیدبان سنجش امیرکبیر بهره‌مند شوید.
