در این مقاله می خواهیم انواع وسایل حمل و نقل را به صورت کامل برای شما شرح دهیم. شاید شما این ذهنیت را از حمل و نقل، فقط در ماشین های باربری، ریلی و هوایی بدانید، ولی ما می خواهیم از دیدگاه دیگری به این قضیه نگاه کنیم. حمل و نقل کالا توسط جرثقیل ها، لیفتراک و حتی آسانسورها که هر کدام در صنعت نقش به سزایی را برای جابه جایی انواع کالا و افراد مورد استفاده قرار می گیرند. حال می خواهیم هر کدام از این وسایل و انواع آن را برای شما شرح دهیم.
جرثقیل ماشینی است که برای بلند کردن، جابجا کردن و یا پایین آوردن اجسام سنگین به کار می رود. این ماشین از اجزای مختلفی مانند دکل، بازو، بالابر، قرقره، سیم بکسل و وزنه تعادل تشکیل شده است.
جرثقیل ها با استفاده از سیستم های مختلفی مانند موتورهای الکتریکی، موتورهای دیزلی و یا سیستم های هیدرولیکی کار می کنند. کاربرد جرثقیل ها بسیار متنوع است و در صنایع مختلفی مانند ساختمان سازی، راه و حمل و نقل، بنادر، معدن و … مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع جرثقیل
جرثقیل ها را می توان بر اساس معیارهای مختلفی مانند نوع کاربری، نوع شاسی، نوع بازو و … دسته بندی کرد. در اینجا به برخی از رایج ترین انواع جرثقیل ها اشاره می کنیم:
بر اساس نوع کاربری:
- جرثقیل عمومی: این نوع جرثقیل ها برای کارهای مختلفی مانند بلند کردن و جابجا کردن مصالح ساختمانی، خودروها و … مورد استفاده قرار می گیرند، به طور مثال جرثقیل های دروازه ای.
- جرثقیل صنعتی: برای کارهای سنگین تر در صنایع مختلفی مانند فولاد، نفت و گاز و … مورد استفاده قرار می باشند.
- جرثقیل موبایل: این نوع جرثقیل دارای شاسی چرخ دار هستند و می توانند به راحتی در محل های مختلف جابجا شوند.
- جرثقیل سقفی: این نوع از سقف سوله ها و کارگاه ها آویزان می شوند و برای جابجا کردن بار در داخل محوطه های بسته مورد استفاده قرار می گیرند.
- جرثقیل برجی: دارای یک برج بلند هستند و برای بلند کردن و جابجا کردن بار در ارتفاعات زیاد می باشند.
بر اساس نوع شاسی:
- جرثقیل ثابت: این نوع جرثقیل ها بر روی یک شاسی ثابت نصب می شوند و قابلیت جابجا شدن ندارند.
- جرثقیل متحرک: این نوع جرثقیل ها دارای شاسی چرخ دار هستند و می توانند به راحتی در محل های مختلف جابجا شوند.
بر اساس نوع بازو:
- جرثقیل های بازو مستقیم: این نوع جرثقیل ها دارای یک بازوی صاف و مستقیم هستند.
- جرثقیل های بازو تلسکوپی: این نوع جرثقیل ها دارای بازویی هستند که می توان آن را به صورت تلسکوپی کشیده و یا جمع کرد.
انواع دیگر جرثقیل ها:
- جرثقیل کفی: این نوع جرثقیل ها بر روی کامیون یا تریلر نصب می شوند و برای حمل و نقل بار در مسافت های طولانی مورد استفاده قرار می گیرند.
- جرثقیل آفرود: این نوع جرثقیل ها برای کار در شرایط سخت و ناهموار طراحی شده اند.
- جرثقیل شناور: این نوع بالابر بر روی شناور یا بارج نصب می شوند و برای کار در بنادر و آبراه ها مورد استفاده قرار می گیرند.
لازم به ذکر است که هر کدام از این وسایل حمل و نقل خود به زیر دسته های مختلفی تقسیم می شوند و هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب نوع جرثقیل مناسب برای هر کار بستگی به عوامل مختلفی مانند وزن بار، ارتفاع مورد نظر برای بلند کردن بار، فضای موجود و … دارد.
آسانسور چیست؟
آسانسور وسیله ای است که برای جابجایی افراد و بار بین طبقات مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. این وسیله از اجزای مختلفی مانند کابین، موتور، سیستم تعادل، سیستم کنترل و غیره تشکیل شده است. آسانسورها با استفاده از موتور الکتریکی یا سیستم هیدرولیکی کار می کنند. موتور الکتریکی کابین را با استفاده از سیم بکسل به سمت بالا و پایین حرکت می دهد. در سیستم هیدرولیکی، از جک های هیدرولیکی برای بالا و پایین بردن کابین استفاده می شود. آسانسورها در انواع مختلفی با کاربردهای گوناگون موجود هستند.
انواع آسانسور کاربردهای آن
بر اساس نوع کاربری:
- آسانسور مسافربر: این نوع آسانسور برای جابجایی افراد بین طبقات مختلف ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.
- آسانسور باری: برای جابجایی بار بین طبقات مختلف ساختمان می باشد.
- آسانسور خودرو بر: برای جابجایی خودرو بین طبقات مختلف پارکینگ استفاده می شود.
- آسانسور بیمارستانی: این نوع آسانسور برای جابجایی بیماران و تخت های بیمارستانی بین طبقات مختلف بیمارستان می باشد.
بر اساس نوع موتور:
- آسانسور کششی: این نوع آسانسور رایج ترین نوع آسانسور است و از موتور الکتریکی برای بالا و پایین بردن کابین استفاده می کند.
- آسانسور هیدرولیکی: این نوع آسانسور از جک های هیدرولیکی برای بالا و پایین بردن کابین مورد استفاده قرار می گیرند.
بر اساس نوع شاسی:
- آسانسور های ثابت: این نوع آسانسور بر روی یک شاسی ثابت نصب می شود و قابلیت جابجا شدن ندارد.
- آسانسور های بدون موتور خانه: این نوع آسانسور موتور کوچکی در بالای کابین دارد و نیازی به موتور خانه جداگانه ندارد.
بر اساس محل نصب:
- آسانسور داخلی: این نوع آسانسور در داخل ساختمان نصب می شود.
- آسانسور خارجی: این نوع آسانسور در خارج از ساختمان نصب می گردد.
انواع دیگر آسانسور:
- آسانسور پانوراما: این نوع آسانسور دارای دیواره های شیشه ای است که به passengers منظره ای از بیرون را ارائه می دهد.
- آسانسور معلولین: این نوع آسانسور دارای کابین بزرگتر و درب های پهن تر است که برای افراد معلول و ویلچر مناسب می باشد.
انتخاب نوع آسانسور مناسب برای هر ساختمان بستگی به عوامل مختلفی مانند ارتفاع ساختمان، تعداد طبقات، تعداد نفرات استفاده کننده از آسانسور، نوع کاربری آسانسور و … دارد.
لیفتراک چیست؟
لیفتراک که به آن جرثقیل متحرک نیز گفته می شود، وسیله ای است که برای بلند کردن، جابجا کردن و یا پایین آوردن اجسام سنگین به کار می رود. این ماشین از اجزای مختلفی مانند دکل، شاخک، الحاقیات، سیستم هیدرولیک، موتور و … تشکیل شده است.
لیفتراک ها با استفاده از سیستم هیدرولیک کار می کنند. در این سیستم، از جک های هیدرولیکی برای بالا و پایین بردن دکل و جابجا کردن شاخک ها استفاده می شود. لیفتراک ها در انواع مختلفی با کاربردهای گوناگون موجود هستند.
انواع لیفتراک بر اساس معیار های مختلف
بر اساس نوع موتور:
- لیفتراک برقی: این نوع لیفتراک با استفاده از باتری کار می کند و برای استفاده در محیط های داخلی مانند انبارها و کارگاه ها مناسب است.
- لیفتراک بنزینی: این نوع لیفتراک با استفاده از موتور بنزینی کار می کند و برای استفاده در محیط های بیرونی مانند محوطه های کارخانه ها و بنادر مناسب است.
- لیفتراک های گازوئیلی:این نوع لیفتراک با استفاده از موتور گازوئیلی کار می کند و برای استفاده در کارهای سنگین و طولانی مدت مناسب است.
- لیفتراک های دوگانه سوز: این نوع لیفتراک می تواند با استفاده از بنزین یا گاز کار کند.
بر اساس نوع شاسی:
- لیفتراک های سه چرخ: این نوع لیفتراک دارای سه چرخ است و برای مانور در فضاهای باریک مناسب است.
- لیفتراک های چهارچرخ: این نوع لیفتراک دارای چهار چرخ است و پایداری بیشتری نسبت به لیفتراک های سه چرخ دارد.
بر اساس نوع دکل:
- لیفتراک های دکل استاندارد: این نوع لیفتراک دارای دکلی است که به صورت عمودی بالا و پایین می شود.
- لیفتراک های دکل کج شو: این نوع لیفتراک دارای دکلی است که می تواند به سمت جلو و عقب کج شود.
- لیفتراک های تلسکوپی: این نوع لیفتراک دارای دکلی است که می توان آن را به صورت تلسکوپی کشیده و یا جمع کرد.
انواع دیگر لیفتراک:
- لیفتراک های بزرگ : برای کار در شرایط سخت و ناهموار طراحی شده است.
- لیفتراک های ریلی: این نوع لیفتراک بر روی ریل حرکت می کند و برای حمل بار در مسافت های طولانی مناسب است.
- لیفتراک های کفی: این نوع لیفتراک بر روی کامیون یا تریلر نصب می شود و برای حمل و نقل بار در مسافت های طولانی مورد استفاده قرار می گیرد.
انتخاب نوع لیفتراک مناسب برای هر کار بستگی به عوامل مختلفی مانند وزن بار، ارتفاع مورد نظر برای بلند کردن بار، فضای موجود و … دارد.
بازرسی انواع وسایل حمل و نقل
بازرسی وسایل حمل و نقل مانند آسانسور، جرثقیل و لیفتراک از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که این وسایل نقش مهمی در جابجایی افراد و بار دارند و نقص فنی در آنها می تواند منجر به خطرات جانی و مالی شود.
بازرسی این وسایل باید به صورت دوره ای و توسط افراد متخصص و با تجربه انجام شود. در این بازرسی ها، تمام اجزای مختلف وسیله نقلیه به دقت بررسی شده و در صورت وجود هرگونه نقص یا ایراد، باید نسبت به رفع آن اقدام شود.
موارد مورد بررسی در بازرسی انواع وسایل حمل و نقل:
- بررسی کلی بدنه: در این مرحله، بدنه وسیله نقلیه از نظر وجود ترک خوردگی، زنگ زدگی، خوردگی و سایر آسیب ها بررسی می شود.
- بررسی سیستم های مکانیکی: در این مرحله، سیستم های مکانیکی وسیله نقلیه مانند موتور، گیربکس، سیستم ترمز، سیستم فرمان و … از نظر عملکرد مورد بررسی قرار می گیرند.
- بررسی سیستم های الکتریکی: سیستم های الکتریکی وسیله نقلیه مانند سیم کشی، باتری، چراغ ها و … از نظر عملکرد صحیح بررسی می شوند.
- بررسی سیستم های ایمنی: در این مرحله، سیستم های ایمنی وسیله مانند ترمز اضطراری، قفل های ایمنی و غیره از نظر عملکرد صحیح بررسی می گردند.
- بررسی تجهیزات جانبی: تجهیزات جانبی وسیله نقلیه مانند آژیر، چراغ گردان و غیره از نظر عملکرد صحیح بررسی می شوند.
چند نکته مهم:
- بازرسی باید توسط افراد متخصص و با تجربه انجام شود.
- بازرسی باید به صورت دوره ای و طبق دستورالعمل های سازنده انجام گردد.
- در صورت وجود هرگونه نقص یا ایراد، باید نسبت به رفع آن اقدام شود.
- باید از قطعات یدکی اصلی و استاندارد استفاده شود.
- باید سوابق بازرسی ها به طور کامل ثبت و نگهداری شوند
علاوه بر موارد فوق، در بازرسی هر کدام از انواع وسایل حمل و نقل، موارد خاصی نیز مورد بررسی قرار می گیرد.
بازرسی آسانسور
- بررسی وضعیت کابین و درب ها
- بررسی وضعیت سیم بکسل ها
- بررسی سیستم تعادل
- بررسی سیستم کنترل
- بررسی سیستم های ایمنی
بازرسی جرثقیل
- بررسی وضعیت دکل و بازو
- بررسی وضعیت سیم بکسل ها
- بررسی سیستم بالابر
- بررسی سیستم قرقره
- بررسی سیستم های ایمنی
بازرسی لیفتراک
- بررسی وضعیت دکل و شاخک ها
- بررسی وضعیت سیستم هیدرولیک
- بررسی وضعیت موتور
- بررسی وضعیت ترمزها
- بررسی وضعیت سیستم های ایمنی لیفتراک و بازرسی استاکر
بازرسی منظم و دقیق انواع وسایل حمل و نقل، نقش مهمی در جلوگیری از بروز حوادث و افزایش ایمنی آنها دارد.
سخن آخر
یکی از شرکت های بازرسی که مورد تایید سازمان استاندارد ملی می باشد و همه مجوزات لازم را برای بازرسی و گواهی سلامت دارد، شرکت دیدبان سنجش امیر کبیر می باشد. این مجموعه از کادری مجرب و متخصص در حوزه های اشاره شده در این بلاگ، آماده هر گونه خدمات به کارفرمایان و شرکت های مختلف را دارد.
